شاخص همبرگر مک‌دونالد Big Mac Index چیست؟
شاخص همبرگر مک‌دونالد (Big Mac Index)، شاخصی است که مجله اکونومیست در سال 1986 به عنوان معیاری دم‌دستی، برای سنجش شاخص برابری قدرت خرید (PPP) معرفی کرد.
برابری قدرت خرید (PPP) یک تئوری اقتصادی است که بیان می‌کند در بلند مدت قیمت ارزها در کشورهای مختلف نسبت به سبد کالایی باید میل به یکسانی بکنند. در شاخص مذکور از اکونومیست، همبرگرِ مک‌دونالد سبدِ کالایی مورد اشاره را نمایندگی می‌کند.
شاخص همبرگر مک‌دونالد، همچین به شاخص همبرگرِ PPP یا برگرنومیکس شناخته می‌شود.
نکات اساسی:
- شاخص بیگ مک یا همبرگر مک‌دونالد، برای اندازه‌گیری تفاوت در قدرت خرید مصرف‌کننده‌ها در کشورهای مختلف ایجاد شد.
- در این شاخص، همبرگر جایگزین سبدی از کالاها می‌شود که اقتصاددانان به صورت سنتی برای بررسی تفاوت قدرت خرید در کشورهای مختلف از آن استفاده می‌کردند.
- این شاخص به صورت سرانگشتی و تقریبی بیان شده است، اما برخی اقتصاددانان باور دارد که این شاخص تاحد قابل قبولی دقیق است.
فهم شاخص همبرگر اکونومیست
نظریۀ برابری قدرت خرید به ما نشان می‌دهد که هرگونه تغییر در نرخ ارز بین کشورها باید خود را در قیمت سبدی از کالاها منعکس کند.
یکی از مزیت‌های مهم موجود در پس شاخص همبرگر مک‌دونالد این است که شاید نتوان یک سبد کالایی واحد میان کشورهای مختلف پیدا کرد. برای مثال سبد غذایی یک خانوار در ایران، ژاپن و آمریکا بسیار با یکدیگر متفاوت خواهند بود. با این‌حال بیگ‌مک در تمام شعب مک‌دونالد با یک استاندارد طبخ و سرو می‌شود و می‌تواند به رفع این ایراد موجود در تشکیل و تعیین سبد کالایی کمک برساند.
سردبیران اکونومیست تاکید می‌کنند که این شاخص را نباید بیش از حد جدی گرفت. در سایت اکونومیست اشاره شده است:
«برگرنومیکس هیچگاه به عنوان یک معیار دقیق برای بررسی عدم همگرایی نرخ ارزها معرفی نشده است. بلکه هدف از انتشار این شاخص قابل هضم‌تر کردن مفهوم PPP است.»
با این وجود شاخص همبرگر مک‌دونالد به یک شاخص استاندار برای بررسی قدرت خرید ارزها تبدیل شده است. وب‌سایت اکونومیست سالانه برای بالغ بر 54 کشور شاخص همبرگر مک‌دونالد را منتشر می‌کند. اطلاعات این شاخص نشان می‌دهد که مردم سوئیس نسبت به ساکنان اندونزی، تایوان و هند به نسبت گران‌تر بیگ‌مک‌های مک‌دونالد را خریداری می‌کنند.
شاخص همبرگر مک‌دونالد در عمل
بر اساس آخرین گزارش منتشر شده، قیمت بیگ‌مک در ایالات متحده آمریکا بالغ بر 5.58 دلار و در بریتانیا بالغ بر 4.19 پوند است. قیمت مذکور با توجه به نرخ تبدیل ارز این دو کشور به ما نشان می‌دهد که پوند انگلیس در مقابل دلار آمریکا در چند وقت اخیر کاهش ارزش داشته است.
تا سال 2023، مک‌دونالد در 111 کشور از 195 کشور دنیا شعبه داشته است که این نیز نشان از نقصان این شاخص دارد. در کشورهایی مانند بولیوی، ایران یا ایسلند که مک‌دونالد شعبه ندارد، این شاخص کارایی ندارد.
با این‌حال بسیاری از اقتصاددانان شاخص بیگ‌مک را تقریب خوبی از برابری قدرت خرید ارز کشورها می‌دانند. زیرا در قیمت‌گذاری کالای همگنی بنام بیگ‌مک، قیمت بسیاری از اقلام مصرفی، نهاده‌های تولیدی، مانند هزینه‌های محلی مواد غذایی، دستمزد نیروی کار، مالیات و اجاره محل تجاری لحاظ می‌شود.
با اینکه این شاخص در نخست به عنوان یک شوخی مورد استفاده قرار می‌گرفت، اما به مرور زمان اقتصاددان‌های بیشتری این شاخص را به رسمت شناختند.
شاخص همبرگر مک‌دونالد آیا نماگر خوبی برای تورم است؟
از آنجایی که نهاده‌های تولیدی متنوعی در تولید یک عدد همبرگر، مانند هزینه مواد غذایی، دستمزد نیروی کار، هزینه‌های حمل و نقل، مالیات و اجاره در قیمت‌گذاری استفاده می‌شود، افزایش قیمت یک عدد همبرگر می‌تواند نشانه‌ای از فشارهای تورمی باشد.
دقیق‌ترین شاخص برای برآورد میزان تورم چیست؟
شاخص قیمت مصرف‌کننده (CPI) به عنوان بهترین روش محاسبه تورم معرفی شده است.
در یک کلام
شاخص همبرگر یا بیگ‌مکِ مک‌دونالد، قیمت یک بیگ‌مک در کشورهای مختلف اندازه‌گیری می‌کند و تفاوت برابری قدرت خرید آنها را نشان می‌دهد. این شاخص به عنوان یک شاخص برابری ارز نسبتا قابل اعتماد برای کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه تاجایی کاربرد دارد که مک‌دونالد در کشورهای آنها به خرید و فروش برگر بپردازد.
این مطالب توسط تیم دانشجویی پادکست سکه تهیه شده است و خالی از اشکال نیست، می‌توانید در صورت تمایل در بهبود آنها کمک کنید.